Current Affairs | चालू घडामोडी आणि महत्वाचे प्रश्न | 20 February 2024

National

• पंतप्रधानांनी उत्तर प्रदेशातील संभल येथे हिंदू तीर्थक्षेत्र ‘श्री कल्की धाम मंदिर’ ची पायाभरणी केली.
  • हे मंदिर श्री कल्की धाम निर्माण ट्रस्टद्वारे बांधले जात आहे, ज्याचे अध्यक्ष आचार्य प्रमोद कृष्णम आहेत.
  • भगवान कल्की हा भगवान विष्णूचा 10वा अवतार मानला जातो. श्री कल्की धाम मंदिर परिसर पाच एकरात पूर्ण होणार असून, त्याला ५ वर्षे लागतील.

• भारत आणि कोलंबिया यांनी भारताच्या मुक्त-स्रोत डिजिटल सार्वजनिक पायाभूत सुविधा (DPI) सामायिक करण्यासाठी सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केली.
  • हा सामंजस्य करार लोकसंख्येच्या प्रमाणात अंमलात आणल्या गेलेल्या यशस्वी डिजिटल सोल्यूशन्स सामायिकरणासह डिजिटल परिवर्तनामध्ये सहकार्यासाठी आहे.
  • भारताने कोविड महामारीच्या काळात लोकांपर्यंत सेवा वितरीत करण्यासह जगातील सर्वोत्कृष्ट डिजिटल सार्वजनिक वस्तूंच्या पायाभूत सुविधा विकसित केल्या आहेत.

• 11 व्या आंतरराष्ट्रीय कठपुतळी महोत्सवाचे उद्घाटन 17 फेब्रुवारी 2024 रोजी चंदीगड येथील टागोर थिएटरमध्ये करण्यात आले.
  • महोत्सवाचे उद्घाटन पंजाबचे राज्यपाल आणि प्रशासकाचे सल्लागार राजीव वर्मा यांच्यासह UT चंडीगढचे प्रशासक बनवारीलाल पुरोहित यांच्या अध्यक्षतेखाली झाले.
  • हा महोत्सव 17-21 फेब्रुवारी 2024 पर्यंत चालतो आणि त्यात विद्यार्थ्यांसाठी विशेष सकाळचे कार्यक्रम आणि सामान्य लोकांसाठी संध्याकाळचे कार्यक्रम समाविष्ट असतात.
  • या महोत्सवात एक कठपुतळी प्रदर्शन देखील आहे ज्यात कठपुतळी बनवण्याच्या थेट प्रात्यक्षिकांचा समावेश आहे.

• महाराष्ट्रातील धुळे जिल्ह्यात आझादनगर पोलिस स्टेशनमध्ये मुलांसाठी अनुकूल पोलिस स्टेशनचे उद्घाटन करण्यात आले आहे.
  • जिल्हाधिकारी अभिनव गोयल आणि महिला व बाल विकास अधिकारी राजेंद्र बिरारी यांच्या संकल्पनेतून साकारलेल्या या उपक्रमाचा उद्देश मुलांसाठी सुरक्षित आणि आनंददायी जागा निर्माण करणे हा आहे.

• परराष्ट्र मंत्री डॉ. एस जयशंकर सध्या जर्मनीतील ६०व्या म्युनिक सुरक्षा परिषदेत सहभागी होत आहेत.

Economics

• इंडियन रिन्यूएबल एनर्जी डेव्हलपमेंट एजन्सी लिमिटेड (IREDA) आणि पंजाब नॅशनल बँक यांनी देशभरात अक्षय ऊर्जा उपक्रम पुढे नेण्याच्या उद्देशाने सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केली आहे.
  • इंडियन रिन्यूएबल एनर्जी डेव्हलपमेंट एजन्सी लिमिटेड ही 1987 मध्ये स्थापन झालेली भारतीय सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम आहे.

• ब्युरो ऑफ एनर्जी इफिशियन्सी आकडेवारीनुसार, भारतातील इलेक्ट्रिक वाहन (EV) पायाभूत सुविधांच्या विकासात कर्नाटक आघाडीवर आहे, ज्यात सार्वजनिक चार्जिंग स्टेशनची सर्वाधिक संख्या आहे.
  • महाराष्ट्र आणि दिल्लीला मागे टाकत कर्नाटक 5,059 सार्वजनिक EV चार्जिंग स्टेशनसह आघाडीवर आहे. महाराष्ट्र 3,079 स्थानकांसह आणि दिल्ली 1,886 सह त्यापाठोपाठ आहे

• रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI) नुकत्याच जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, जानेवारी 2024 मध्ये, भारतातील बाह्य थेट परकीय गुंतवणूक (FDI) वचनबद्धतेत वार्षिक 25.7% वाढ होऊन $2.09 अब्ज झाली आहे.

Technology

• NASA आणि जपानची स्पेस एजन्सी, JAXA, 2024 मध्ये जगातील पहिला लाकडी उपग्रह, लिग्नोसॅट प्रक्षेपित करण्याची योजना आखत आहे.
  • हा उपग्रह अंतराळातील कचरा कमी करण्यासाठी डिझाइन केलेला आहे आणि तो बायोडिग्रेडेबल मॅग्नोलिया लाकडापासून बनलेला आहे, ज्याला जपानी भाषेत Hoonoki म्हणतात.
  • क्योटो विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांनी हा उपग्रह विकसित केला आहे.

• राजस्थानच्या जैसलमेर येथे वायुशक्ती सरावाच्या वेळी प्रथमच SAMAR (Surface-to-Air Missile for Assured Retaliation) हवाई संरक्षण क्षेपणास्त्र प्रणाली डागण्यात आली आहे.

Sports

• भारतीय महिला संघाने चमकदार कामगिरी करत बॅडमिंटन आशिया सांघिक स्पर्धेत सुवर्णपदक जिंकले. महिलांच्या स्पर्धेत भारताने सुवर्णपदक जिंकण्याची ही पहिलीच वेळ आहे.
  • यापूर्वी, पुरुष संघाने 2016 आणि 2020 च्या आवृत्तीत कांस्यपदक जिंकले होते. पीव्ही सिंधू, त्रिसा जॉली-गायत्री गोपीचंद आणि खरब यांनी आपापले सामने जिंकून भारताला आघाडी मिळवून दिली.

• राजकोट येथे खेळल्या गेलेल्या कसोटी सामन्यात भारतीय संघाने इंग्लंडवर 434 धावांनी शानदार विजय नोंदवून इतिहास रचला आहे.
  • कसोटी फॉर्मेटमध्ये भारताचा हा आतापर्यंतचा सर्वात मोठा विजय (धावांच्या बाबतीत) आहे.
  • याआधी 2021 मध्ये वानखेडेवर भारताने न्यूझीलंडचा 372 धावांनी पराभव केला होता. कसोटी क्रिकेटमधील धावांच्या बाबतीत इंग्लंडचा हा दुसरा सर्वात मोठा पराभव आहे.

• एमएस धोनीची आयपीएलच्या सर्वकालीन महान संघाचा कर्णधार म्हणून निवड करण्यात आली आहे.

Awards

• ज्ञानपीठ निवड समितीने प्रसिद्ध उर्दू कवी गुलजार आणि संस्कृत विद्वान जगद्गुरू रामभद्राचार्य यांची ५८ व्या ज्ञानपीठ पुरस्कारासाठी नामांकन केले आहे.
  • गुलजार यांचे खरे नाव ‘संपूर्ण सिंग कालरा’ आहे. ते या काळातील सर्वोत्तम उर्दू कवी मानले जातात.
  • गुलजार यांनी हिंदी चित्रपटसृष्टीतही महत्त्वाचे योगदान दिले आहे. रामभद्राचार्य हे चित्रकूट येथील तुळशीपीठाचे संस्थापक आहेत.

• हेन्ली पासपोर्ट इंडेक्सची 2024 आवृत्ती प्रकाशित झाली आहे. फ्रान्सने हेन्ली पासपोर्ट निर्देशांकात अव्वल स्थान मिळवले आहे.
  • त्याच्या पासपोर्टने 194 देशांना व्हिसा-मुक्त प्रवेश दिला आहे. 62 देशांमध्ये आपल्या नागरिकांसाठी व्हिसा-मुक्त प्रवेशामध्ये वाढ होऊनही भारत एक क्रमवारीत खाली घसरून 85 व्या स्थानावर आहे.

Other

• प्रसिद्ध जैन संत आचार्य विद्यासागर महाराज यांचे छत्तीसगडमधील डोंगरगड येथील चंद्रगिरी तीर्थ येथे निधन झाले. आचार्य विद्यासागर महाराज हे दिगंबर जैन समाजातील सर्वात प्रसिद्ध संत होते.
  • जैन संत विद्यासागर महाराज यांचा जन्म 10 ऑक्टोबर 1946 रोजी कर्नाटकातील बेळगाव येथील सदलगा गावात झाला.

• वार्षिक “आदी महोत्सव – राष्ट्रीय आदिवासी महोत्सव” चे उद्घाटन माननीय राष्ट्रपती, श्रीमती. द्रौपदी मुर्मू, 18 फेब्रुवारी 2024 रोजी संपन्न झाली

• 19 फेब्रुवारी, छत्रपती शिवाजी महाराज जयंती, भारतीय इतिहासातील सर्वात आदरणीय व्यक्तींची 394 वी जयंती साजरी केली जाते.

• आंध्र प्रदेश वन विभागाने, पर्यावरणवाद्यांच्या सहकार्याने, 17 फेब्रुवारी 2024 रोजी जागतिक पँगोलिन दिनाच्या स्मरणार्थ एक जनजागृती मोहीम सुरू केली आहे.